Kriegsfischkutter (1942 - 1945) 1e tewaterlating: 1 december 2015
Onderzoek naar KFK's gebouwd in Nederland en België.
In opdracht van
de Kriegsmarine zijn door het Oostenrijkse bedrijf Maierform sleepproeven gedaan
naar een viskotter,
die ook als
kustmijnenveger en legger of bewakingsschip te gebruiken is.
Na de oorlog dienden zij als visserij schip ingezet te kunnen worden voor de voedsel voorziening.
Vanwege personeel en materiaal schaarste werd het ontwerp gestandaardiseerd.
Op een eikenhouten kiel kwamen voorbewerkte spanten van ijzer, welke met bouten bevestigd werden.
Ook de huid bestond uit planken, welke met bouten en moeren aan de spanten werden bevestigd.
De boutgaten werden later afgedicht met houten pluggen.
Voortstuwing: Dieselmotor met max. 135 PSI (Diverse merken en uitvoering)
Maximum snelheid: 9 knopen
Twee Typen
1) Spitsgat type lengte over alles 23,8 meter (1942- 1943 augustus)
1e serie nummers KFK 50 tot en met KFK 80 ( 31 stuks)
2) Spiegel type lengte over alles 23,4 meter (1943 mei - 1945 februari)
2e serie nummers KFK 238 tot en met KFK 242 ( 5 stuks)
3e serie nummers KFK 412 tot en met KFK 461 (50 stuks)
4e serie nummers KFK 598 tot en met KFK 612 (15 stuks)
Het lijkt er dus op dat er 101 KFK's gebouwd zijn door Nederlandse (75 stuks) en Belgische (26 stuks) werven,
van de circa 1.072 KFK's die overal in Europa in opdracht zijn gegeven. (ook in neutrale landen)
Het feitelijk aantal gebouwde schepen is lager en vooral vanaf 1944 wordt het onduidelijk of de schepen
werkelijk opstapel zijn gezet. Verschillende bronnen melden ook verschillende werven voor hetzelfde schip.
Deze
verwarring ontstaat, door dat de oorspronkelijke werf de "Visserij uitvoering"
bouwt en levert en
daarna wordt op een Duitse werf de KFK aangepast voor zijn oorlogstaak.
Maten Spitsgat
type
Lengte over
alles :
23,80 meter
Lengte tussen de loodlijnen: 20,57 meter
Breedte op het spant: 6,25 meter
Breedte over de huid: 6,39 meter
Diepgang achter: 2,65 meter
Gemiddelde diep op spant 22: 2,11 meter
foto!
Maten Spiegel type
Lengte over alles : 23,40 meter
Lengte tussen de loodlijnen: 20,57 meter
Breedte op het spant: 6,25 meter
Breedte over de huid: 6,39 meter
Diepgang achter: 2,65 meter
Gemiddelde diep
op spant 22: 2,11 meter
foto!
Werven en onderaannemers:
In een vroeg stadium na de bezetting van Nederland werd besloten om geen
oorlogsschepen op Nederlandse werven te bouwen.
Om de werkgelegenheid in deze tak van industrie toch op peil te houden werden
opdrachten verstrekt tot het maken van reddingsvlotten, sleepboten en
visserijvaartuigen.
De KFK viel in de categorie visserijvaartuigen, dit is ook de reden dat deze KFK's ook in neutrale landen (o.a. Zweden) werden gebouwd.
De "ombouw" naar een mijnenveger en of bewakingsschip (Vorpostenboten) werd door Duitse werven uitgevoerd.
Enkhuizer
Contructiewerkplaats, Enkhuizen
Gebouwd en afgeleverd: KFK 54, KFK 55, KFK 56, KFK439, KFK440
Nog op stapel: KFK441
Besteld: KFK609, KFK610
N.V. Sloep- &
Bootbouwerij H. Kerstholt, Groningen (Houtbouw)
Onderaannemer:
Botje, Ensing & Co (ijzerbouw)
Gebouwd en afgeleverd: KFK57, KFK58, KFK59,KFK424, KFK425, KFK602, KFK603
De Haan &
Oerlemans Scheepswerf N.V., Heusden
Aangenomen: 3 KFK's werfnummer: 229, 230, 231
Gebouwd en afgeleverd: KFK60 werfnummer 229, KFK61 werfnummer 230
Werfnummer 231 is wel gereserveerd, maar de bouwopdracht is teruggegeven wegens
andere werkzaamheden.
Gebr. Baas,
Ouderkerk aan de Amstel
Gebouwd en afgeleverd: KFK62, KFK63, KFK 444
Nog op stapel: KFK445, KFK607, KFK608, KFK923
Scheepswerf
"Het Fort" G. de Vries-Lentsch, Nieuwendam – Amsterdam
Gebouwd en afgeleverd: KFK64, KFK65
Nog op stapel: KFK598, wordt na de oorlog afgebouwd als duikvaartuig voor de
marine.
Besteld: KFK599: het materiaal wordt overgebracht naar de werf V. Kater,
Monnickendam
N.V.
Scheepswerf "De Hoop", Lobith-Pannerden
Besteld: KFK66 en KFK67 (Mogelijk is de order overgenomen door BS Werf
Stapel & Baerveldt, Zaandam (later Betona))
Zeker is dat ze zijn afgeleverd.
Timmer's
Scheepswerf N.V., Delft
Gebouwd en afgeleverd: KFK74, KFK 446, KFK447
Opstapel: KFK606
BS Werf
Stapel & Baerveldt, Zaandam (later Betona)
BS werd penvoerder van de 1e serie bestellingen.
afgeleverd: KFK66 en KFK67 (Mogelijk is de order teruggenomen van N.V.
Scheepswerf "De Hoop", Lobith-Pannerden)
Gebouwd en afgeleverd:KFK76, KFK77, KFK78, KFK79, KFK80, KFK414, KFK415, KFK416,
KFK417, KFK418, KFK419, KFK420, KFK421,KFK422 en KFK423.
Totaal 17 stuks, terwijl er in het boek "Zaankanters en het water" gesproken
wordt van een twintigtal.
Gusto werf
Gebouwd en geleverd:KFK452, KFK453, KFK454, KFK455, KFK456, KFK457, KFK458,
KFK459, KFK460 en KFK461
Werf V.
Kater, Monnickendam
Gebouwd en afgeleverd: KFK238, KFK239, KFK240, KFK241. (OKM Holland
vermeld ex. 101 - 104)
KFK449, KFK450, KFK451, KFK604.
Nog op stapel: KFK605 en KFK925
Besteld: KFK599 bij "Het Fort": het materiaal wordt overgebracht naar de werf V.
Kater, Monnickendam
Amsterdamsche
Scheepswerf de Vries Lentsch jr, vlg brieven van Het Fort.
KFK nummers worden niet genoemd, maar mogelijk zijn KFK928 en KFK929 op
stapelgezet.
De rol en de inzet van KFK's veranderde gedurende de oorlog:
Hafenschutz boten
Minensuch boten
Vorposten boten
Steeds hetzelfde scheepstype, maar weer een andere rol.
Tekeningen
In verschillende musea zijn originele werftekeningen bewaard gebleven.
Bronnen:
Kriegsfischkutter "KFK" geschreven door Herwig Danner, ISBN 3-8132-9729-3
Maritiem Museum Rotterdam
Sleepvaart Museum Maassluis (modelbouw tekening)
Noordelijk Scheepvaart Museum, Groningen
Streekarchief Land van Altena en Heusden, te Heusden
Gemeente archief, Amsterdam
Van sloep tot prinselijk jacht, De geschiedenis van scheepswerf Kerstholt. ISBN 90-330-0537-9